Laureatem 20. edycji Nagrody im. Krzysztofa Dąbrowskiego został Bogdan Ryszard Przybyła.
Gratulujemy!
Nagroda im. Krzysztofa Dąbrowskiego przyznawana jest przez Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich za upowszechnianie wiedzy o pradziejach i historii oraz o kulturze materialnej ziem polskich.
Bogdan Ryszard Przybyła od wielu lat propaguje dziedzictwo archeologiczne Ziemi Łobeskiej wśród mieszkańców Pomorza Zachodniego, a w szczególności swojego macierzystego powiatu łobeskiego. Kilka lat temu swoim działaniom nadał kształt zorganizowany, będąc inicjatorem powstania i głównym twórcą, założonej w 2014 roku, Łobeskiej Fundacji Archeologicznej. Do jej głównych celów należą:
1. Popularyzacja wiedzy o przeszłości Ziemi Łobeskiej, w szczególności zaś jej dziedzictwa archeologicznego.
2. Prowadzenie badań naukowych i wspieranie instytucji naukowych we wszystkich działaniach zmierzających do pogłębienia i poszerzenia wiedzy o archeologicznej przeszłości Ziemi Łobeskiej.
3. Kontynuacja prac na rzecz rozpoznania sieci grobowców megalitycznych na obszarze dorzecza środkowej Regi.
4. Upowszechnianie poczucia tożsamości społeczeństwa z dziedzictwem kulturowym.
5. Upowszechnianie ochrony dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza ochrony dziedzictwa archeologicznego.
Początkowo prywatnie, a później już pod egidą Fundacji, Bogdan R. Przybyła prowadził poszukiwania obiektów archeologicznych o własnych formach terenowych, jak kurhany i grodziska, ale przede wszystkim grobowce megalityczne. W badaniach terenowych szeroko wykorzystywał dane pochodzące z lotniczego skanowania laserowego (LiDAR). Stanowiły one dla niego, obok archiwalnych materiałów kartograficznych, podstawę do rozpoznawania ukształtowania terenu w poszukiwaniu antropogenicznych form krajobrazowych. Ważnym źródłem wiedzy były wywiady przeprowadzane wśród mieszkańców, przede wszystkim wśród pracowników leśnych i myśliwych, a więc ludzi spędzających dużo czasu w terenie i mających w nim dobre rozeznanie. Współpraca z miejscowymi nadleśnictwami i leśnikami zaowocowała przekazywaniem informacji, a także np. publikacjami autorstwa B.R. Przybyły w dwutygodniku leśników i przyjaciół lasu „Las Polski” (2020).
Informacje pochodzące z wywiadów z mieszkańcami oraz z analizy archiwalnych materiałów kartograficznych i zobrazowań danych z lotniczego skanowania laserowego weryfikowane były na bieżąco w trakcie tzw. wycieczek terenowych. Uczestniczyli w nich członkowie oraz sympatycy Łobeskiej Fundacji Archeologicznej. Organizowane były małe, kilkuosobowe grupy wyposażone w urządzenie GPS z wprowadzonymi wcześniej koordynatami domniemanych budowli megalitycznych przeznaczonych do weryfikacji, ale także kurhanów, grodzisk, gródków stożkowatych, kamiennych kręgów, itp.
Wyniki działalności B.R. Przybyły i Łobeskiej Fundacji Archeologicznej były upubliczniane w lokalnych czasopismach. W czerwcu 2014 roku „Tygodnik Łobeski” zamieścił na swoich łamach artykuł Ziemia łobeska jakiej nie znamy. MEGALITY – była to pierwsza publikacja o tych odkryciach. Potem pojawiły się następne artykuły B.R. Przybyły w tym piśmie, z których najnowsze to:
• Ziemia Łobeska to nie tylko megality (2019)
• Wycieczka do „Non Cedo” (2020)
• Poznajmy nasze lokalne dziedzictwo kulturowe (2020)
• O Łobeskiej Fundacji i megalitach — tytułem wstępu (2020)
• Potykając się o zabytki — grobowce Przemysław nr 19 i nr 20 (2020)
Bogdan R. Przybyła do tego stopnia zaangażował się w poszukiwania zabytków archeologicznych i ich popularyzację, że w wieku 63 lat zrezygnował z dalszej pracy zawodowej (był prywatnym przedsiębiorcom) i rozpoczął studia licencjackie w Katedrze Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego, zostając najstarszym studentem tej uczelni. W 2019 roku obronił pracę licencjacką Odkryć to co pozornie znane. Grobowce megalityczne w dorzeczu środkowej Regi – napisaną pod kierunkiem dr Agnieszki Matuszewskiej. Dzieło to opublikował w 2021 roku jako monografię pod tytułem Grobowce megalityczne w dorzeczu środkowej Regi (wyd. Łobeska Fundacja Archeologiczna, Łobez 2021). Ma również na swym koncie artykuł w „Materiałach Zachodniopomorskich” z 2020 roku, zatytułowany Konstrukcje megalityczne w dorzeczu środkowej Regi. Badania nieinwazyjne w latach 2015-2017 (MZP, NS, t. XVI, 37-79).
W 2021 roku Bogdan R. Przybyła będzie bronił pracy magisterskiej z archeologii.
Działalność Bogdana R. Przybyły objęła także organizację cyklu czterech konferencji naukowych pod tytułem Dziedzictwo Archeologiczne Ziemi Łobeskiej. Trzecia z tych konferencji miała miejsce w Liceum Ogólnokształcącym w Resku, w kwietniu 2018 roku. Czwarta, jak do tej pory – ostatnia, odbyła się w maju 2019 roku (w 2020 i 2021 roku z powodu pandemii organizacja podobnych wydarzeń stała się niemożliwa) w Szkole Podstawowej w Węgorzynie. Uczestniczyli w niej, obok nauczycieli i młodzieży szkolnej, także pracownicy Katedry Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego i Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Szczecinie.
W styczniu 2020 roku B.R. Przybyła był inicjatorem i organizatorem wyjazdu młodzieży ze szkół średnich (z Zespołu Szkół im. T. Kościuszki w Łobzie i Zespołu Szkół w Resku), w towarzystwie nauczycieli i działaczy Łobeskiej Fundacji Archeologicznej, do Katedry Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego, gdzie mogli się oni zapoznać z organizacją studiów archeologicznych, a także z zabytkami zgromadzonymi w magazynach tej Katedry.
Przytoczone przykłady dotyczyły najbardziej spektakularnych przejawów działalności B.R. Przybyły, jednak najliczniejsze z nich są związane z organizacją pieszych rajdów po Ziemi Łobeskiej (niekiedy dwudniowych), odbywających się kilkanaście razy w roku, z reguły co dwa tygodnie, czasami nawet w okresie zimowym. Są to tematyczne wyprawy (np. Szlakiem pierwszych cywilizacji) na niezbyt wymagających dystansach kilkunastu kilometrów, a więc nie wyczerpujące nawet dla dzieci i seniorów, kończące się z reguły wspólnym ogniskiem. W ich trakcie B.R. Przybyła prowadzi zainteresowane osoby (jednorazowo od czterech do ponad dwudziestu) poprzez atrakcyjne przyrodniczo rejony Pomorza, ale zawsze szlakami wiodącymi pomiędzy pradziejowymi cmentarzyskami (kurhany, megality) lub grodziskami wczesnośredniowiecznymi, i tam – wyposażony w pomoce w postaci planów lub kolorowych wydruków wizualizacji z LiDAR-a – przedstawia historię tych obiektów archeologicznych, czasy, w których powstały i opowiada o ludziach, którzy je wznieśli.
Dokonania Bogdana R. Przybyły zostały już zauważone i docenione. W kwietniu 2021 roku został on nominowany do tytułu Osobowość Roku 2020, przyznawanego przez Redakcję „Głosu Szczecińskiego” w kategorii Działalność społeczna i charytatywna, za popularyzację wiedzy o przeszłości Ziemi Łobeskiej i jej dziedzictwa archeologicznego.
